11 Οκτ 2005

EMILIA kick off meeting




Το πρόγραμμα EMILIA, αποτελεί μια πολύ φιλόδοξη και πρωτοποριακή προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να αξιολογήσει αφενός και να βελτιώσει αφετέρου, τη ζωή των χρηστών ψυχικής υγείας, μέσο της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης.
Η συνεχιζόμενη εκπαίδευση αφορά σε πρώτο επίπεδο, στην ακαδημαϊκή και τεχνολογική κατάρτιση των χρηστών ψυχικής υγείας ενώ, σε δεύτερο επίπεδο, αφορά στην επαγγελματική τους αποκατάσταση μέσω της απασχόλησης τους στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Επιπρόσθετα, η συνεχιζόμενη εκπαίδευση, προσφέρει τη δυνατότητα σε όσους συμμετέχουν, να βελτιώνουν διαρκώς τις δεξιότητες τους και τις γνώσεις τους. Ταυτόχρονα, με τη διαρκή ερευνητική δραστηριότητα, είναι εφικτή η αξιολόγηση των μεθόδων εκπαίδευσης και της αποτελεσματικότητας τους, τόσο στην καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού, όσο και στη βελτίωση των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών διαβίωσης των χρηστών.
Στο πρόγραμμα, το οποίο θα έχει συνολική διάρκεια 54 μήνες, συμμετέχουν 12 Ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα. Το πρόγραμμα θα αποτελείται από δύο φάσεις. Η πρώτη θα διαρκέσει 18 μήνες, κατά τους οποίους θα δοθεί έμφαση στην αξιολόγηση των υπαρχόντων υπηρεσιών και θα γίνει η καταγραφή των αναγκών. Στη δεύτερη φάση, θα ξεκινήσει η εφαρμογή των μεθόδων της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης, στα Κέντρα Μάθησης που έχει ορίσει η κάθε χώρα.
Η Ελλάδα θα εκπροσωπηθεί από την Ε.Π.Α.Ψ.Υ., αλλά και από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, κυρίως σε ρόλο συμβουλευτικό για τα ερευνητικά ζητήματα.
Στόχος του προγράμματος, με την ολοκλήρωση του, είναι η κοινωνική και επαγγελματική επανένταξη των χρηστών ψυχικής υγείας αλλά και άλλων συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων, και η βελτίωση της οικονομικής τους κατάστασης, με σκοπό να αποτελέσουν ενεργά μέλη της κοινωνίας.
Η καινοτομία του EMILIA έγκειται στο γεγονός ότι, η προώθηση και αξιολόγηση της κοινωνικής ένταξης των χρηστών, δεν στηρίζεται στους παραδοσιακούς κλινικούς τρόπους καταγραφής της συμπτωματολογίας, αλλά στην εφαρμογή των μεθόδων της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης. Χρησιμοποιεί με άλλα λόγια, την εκπαίδευση ως μέσο για τη μείωση του κοινωνικού αποκλεισμού.


Η πρώτη συνάντηση εργασίας των συνεργαζόμενων φορέων πραγματοποιήθηκε 11 – 14 Οκτωβρίου 2005 στο Λονδίνο. Στη συνάντηση αυτή κάθε φορέας παρουσίασε το σχέδιο δράσης μέσα από το οποίο πρόκειται να συμβάλει στην υλοποίηση του προγράμματος. Συζητήθηκε εκτενώς η διαδικασία μέσω της οποίας θα διαμορφωθεί το ερευνητικό πρωτόκολλο. Την ευθύνη του ερευνητικού σχεδιασμού έχει το Institute of Psychiatry του King’s College του Λονδίνου, ένα από τα πιο φημισμένα ερευνητικά κέντρα στο χώρο της ψυχιατρικής στην Ευρώπη. Επίσης συζητήθηκαν οι τρόποι με τους οποίους θα διασφαλισθεί η διάχυση των πληροφοριών στους συμμετέχοντες φορείς και η βελτίωση της επικοινωνίας με αξιοποίηση σύγχρονων συστημάτων. Η συνεργασία των φορέων θα υποστηρίζεται από συστήματα videoconference και από Sharepoint, που αποτελεί έναν διαδραστικό δικτυακό τόπο, στον οποίο θα βρίσκονται όλα τα σχετικά με το πρόγραμμα έντυπα, ανακοινώσεις, αποτύπωση της πορείας υλοποίησης του προγράμματος, chatrooms για άμεση ανταλλαγή πληροφοριών και την επίλυση προβλημάτων.




Από την πλευρά της Ε.Π.Α.Ψ.Υ., η οποία θα αποτελέσει τον συντονιστή του 8ου Πακέτου Εργασίας (Work Package 8), παρουσιάστηκε μία ολοκληρωμένη πρόταση για την υλοποίηση εκπαιδευτικών δράσεων σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αθηνών, μετά την ολοκλήρωση του ερευνητικού σκέλους του προγράμματος. Τα προγράμματα θα αφορούν χρήστες υπηρεσιών ψυχικής υγείας και θα αποτελούν ευκαιρία απόκτησης γνώσεων χρήσιμων για την επαγγελματική αποκατάσταση των ατόμων αυτών. Η οργάνωση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων θα στηρίζεται στη φιλοσοφία της Δια Βίου Ανάπτυξης.


Κωνστάντη Λαμπάκη, Ψυχολόγος

1 Οκτ 2005

Αξιολόγηση Οικοτροφείων ΕΠΑΨΥ

Στα πλαίσια της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης στην Ελλάδα, η έναρξη της οποίας τοποθετείται στις αρχές της δεκαετίας του ’80, το κέντρο βάρους στην ψυχιατρική περίθαλψη των χρόνιων ψυχικά ασθενών μετατοπίστηκε από το ψυχιατρικό νοσοκομείο στην κοινότητα. Η αποασυλοποίηση των χρόνιων νοσηλευομένων και η ταυτόχρονη ανάπτυξη κοινοτικών δομών ψυχικής υγείας αναδείχθηκαν ως κεντρικοί στόχοι των παρεμβάσεων, ενώ ταυτόχρονα η μεγιστοποίηση των δυνατοτήτων του ατόμου και η ελαχιστοποίηση των αρνητικών συνεπειών της χρονιότητας και του ιδρυματισμού αποτέλεσαν τους βασικούς άξονες αυτής της προσπάθειας. Η μετάβαση των χρόνιων ψυχικά ασθενών από τα ψυχιατρικά νοσοκομεία στις νέες δομές στην κοινότητα, δημιούργησε την ανάγκη αξιολόγησης αυτού του τύπου των παρεμβάσεων σύμφωνα με προγραμματισμένες και συστηματικές προσεγγίσεις, ώστε να διασφαλιστεί και να προωθηθεί η αποτελεσματικότητα τους.

Η ΕΠΑΨΥ θέτοντας ως στόχο την παρακολούθηση και συνεχή βελτίωση της παρεχόμενης φροντίδας των δομών της, βάση των αρχών της ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης, έχει θεσπίσει ένα σχέδιο αξιολόγησης των έξι οικοτροφείων που λειτουργούν σήμερα στις περιοχές Πεντέλη, Χαλκίδα, Ερέτρια, Λιβαδειά, Λαμία και Τρίκαλα. Πρόκειται για ένα συνδυασμό ποιοτικών και ποσοτικών μεθόδων βασισμένων σε επιστημονικά κριτήρια, αλλά και ταυτόχρονα προσαρμοσμένο στην ιδιαίτερη πραγματικότητα των οικοτροφείων και τις ανάγκες για αλλαγή και αριστοποίηση των πρακτικών. Με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζεται συνεχής επαγρύπνηση, ενεργοποίηση βελτιώσεων βάση επιστημονικών κριτηρίων, διασφάλιση επανατροφοδότησης στις ενδιαφερόμενες ομάδες, ενώ ταυτόχρονα επιτυγχάνεται η σύσφιξη των θεραπευτικών ομάδων μέσω της ανταλλαγής εμπειριών, απόψεων και εκτιμήσεων.

Η αξιολόγηση της ποιότητας παρεχόμενης φροντίδας, που συσχετίζεται άμεσα με την πορεία των ενοίκων, γίνεται μέσα από συνεχείς ποιοτικές εκτιμήσεις που αφορούν στον προσδιορισμό δυνατών και αδύνατων σημείων κάθε δομής, τη λειτουργία της ομάδας, την επαφή με την κοινότητα, την οργάνωση εσωτερικών προγραμμάτων εκπαίδευσης, την κτιριακή υποδομή-το φυσικό περιβάλλον, τις διοικητικές ρυθμίσεις. Οι βασικοί άξονες της αξιολόγησης και των προτάσεων για βελτιώσεις ακολουθούν τις κατευθυντήριες γραμμές που ορίζονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO, 1994).

Ταυτόχρονα γίνεται αξιολόγηση της πορείας των ενοίκων κάθε δομής, με τη συμπλήρωση ερωτηματολογίων, ώστε να εκτιμηθεί η πορεία της αποκατάστασης και η ποιότητα ζωής τους και να προσδιοριστούν στόχοι (για τα εξατομικευμένα σχέδια φροντίδας) βάση των ιδιαίτερων αναγκών κάθε ενοίκου. Οι εκτιμήσεις γίνονται με ερωτηματολόγια που είναι κοινά για όλα τα οικοτροφεία, σε συγκεκριμένα χρονικά σημεία.

Στη διαδικασία της αξιολόγησης εμπλέκονται και εξωτερικοί αξιολογητές, ενώ επίσης επιδιώκεται η συνεργασία με φορείς του εξωτερικού που έχουν μακρόχρονη πείρα σε θέματα αποκατάστασης και αξιολόγησης. Η συμμετοχή της ΕΠΑΨΥ στο διεθνές Συνέδριο του Δικτύου Αξιολόγησης Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, που πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο τον περασμένο Σεπτέμβρη, έδωσε τη δυνατότητα ανταλλαγής απόψεων και εμπειριών στον τομέα της αξιολόγησης για τη διασφάλιση καλών πρακτικών στην ψυχοκοινωνική αποκατάσταση.

Η αξιολόγηση αποτελεί πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της λειτουργίας των δομών της ΕΠΑΨΥ, ενώ ξεφεύγει από τα όρια μιας περιστασιακής βραχύχρονης δραστηριότητας, συνιστώντας μια συνεχή προγραμματισμένη διαδικασία, απόρροια της οποίας είναι η βελτίωση της παρεχόμενης φροντίδας και της ποιότητας ζωής των ενοίκων που φιλοξενούνται στις δομές αυτές.