Το πρόγραμμα EMILIA, αποτελεί μια πολύ φιλόδοξη και πρωτοποριακή προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να αξιολογήσει αφενός και να βελτιώσει αφετέρου, τη ζωή των χρηστών ψυχικής υγείας, μέσο της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης.
Η συνεχιζόμενη εκπαίδευση αφορά σε πρώτο επίπεδο, στην ακαδημαϊκή και τεχνολογική κατάρτιση των χρηστών ψυχικής υγείας ενώ, σε δεύτερο επίπεδο, αφορά στην επαγγελματική τους αποκατάσταση μέσω της απασχόλησης τους στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Επιπρόσθετα, η συνεχιζόμενη εκπαίδευση, προσφέρει τη δυνατότητα σε όσους συμμετέχουν, να βελτιώνουν διαρκώς τις δεξιότητες τους και τις γνώσεις τους. Ταυτόχρονα, με τη διαρκή ερευνητική δραστηριότητα, είναι εφικτή η αξιολόγηση των μεθόδων εκπαίδευσης και της αποτελεσματικότητας τους, τόσο στην καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού, όσο και στη βελτίωση των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών διαβίωσης των χρηστών.
Στο πρόγραμμα, το οποίο θα έχει συνολική διάρκεια 54 μήνες, συμμετέχουν 12 Ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα. Το πρόγραμμα θα αποτελείται από δύο φάσεις. Η πρώτη θα διαρκέσει 18 μήνες, κατά τους οποίους θα δοθεί έμφαση στην αξιολόγηση των υπαρχόντων υπηρεσιών και θα γίνει η καταγραφή των αναγκών. Στη δεύτερη φάση, θα ξεκινήσει η εφαρμογή των μεθόδων της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης, στα Κέντρα Μάθησης που έχει ορίσει η κάθε χώρα.
Η Ελλάδα θα εκπροσωπηθεί από την Ε.Π.Α.Ψ.Υ., αλλά και από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, κυρίως σε ρόλο συμβουλευτικό για τα ερευνητικά ζητήματα.
Στόχος του προγράμματος, με την ολοκλήρωση του, είναι η κοινωνική και επαγγελματική επανένταξη των χρηστών ψυχικής υγείας αλλά και άλλων συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων, και η βελτίωση της οικονομικής τους κατάστασης, με σκοπό να αποτελέσουν ενεργά μέλη της κοινωνίας.
Η καινοτομία του EMILIA έγκειται στο γεγονός ότι, η προώθηση και αξιολόγηση της κοινωνικής ένταξης των χρηστών, δεν στηρίζεται στους παραδοσιακούς κλινικούς τρόπους καταγραφής της συμπτωματολογίας, αλλά στην εφαρμογή των μεθόδων της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης. Χρησιμοποιεί με άλλα λόγια, την εκπαίδευση ως μέσο για τη μείωση του κοινωνικού αποκλεισμού.
Η πρώτη συνάντηση εργασίας των συνεργαζόμενων φορέων πραγματοποιήθηκε 11 – 14 Οκτωβρίου 2005 στο Λονδίνο. Στη συνάντηση αυτή κάθε φορέας παρουσίασε το σχέδιο δράσης μέσα από το οποίο πρόκειται να συμβάλει στην υλοποίηση του προγράμματος. Συζητήθηκε εκτενώς η διαδικασία μέσω της οποίας θα διαμορφωθεί το ερευνητικό πρωτόκολλο. Την ευθύνη του ερευνητικού σχεδιασμού έχει το Institute of Psychiatry του King’s College του Λονδίνου, ένα από τα πιο φημισμένα ερευνητικά κέντρα στο χώρο της ψυχιατρικής στην Ευρώπη. Επίσης συζητήθηκαν οι τρόποι με τους οποίους θα διασφαλισθεί η διάχυση των πληροφοριών στους συμμετέχοντες φορείς και η βελτίωση της επικοινωνίας με αξιοποίηση σύγχρονων συστημάτων. Η συνεργασία των φορέων θα υποστηρίζεται από συστήματα videoconference και από Sharepoint, που αποτελεί έναν διαδραστικό δικτυακό τόπο, στον οποίο θα βρίσκονται όλα τα σχετικά με το πρόγραμμα έντυπα, ανακοινώσεις, αποτύπωση της πορείας υλοποίησης του προγράμματος, chatrooms για άμεση ανταλλαγή πληροφοριών και την επίλυση προβλημάτων.
Από την πλευρά της Ε.Π.Α.Ψ.Υ., η οποία θα αποτελέσει τον συντονιστή του 8ου Πακέτου Εργασίας (Work Package 8), παρουσιάστηκε μία ολοκληρωμένη πρόταση για την υλοποίηση εκπαιδευτικών δράσεων σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αθηνών, μετά την ολοκλήρωση του ερευνητικού σκέλους του προγράμματος. Τα προγράμματα θα αφορούν χρήστες υπηρεσιών ψυχικής υγείας και θα αποτελούν ευκαιρία απόκτησης γνώσεων χρήσιμων για την επαγγελματική αποκατάσταση των ατόμων αυτών. Η οργάνωση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων θα στηρίζεται στη φιλοσοφία της Δια Βίου Ανάπτυξης.
Κωνστάντη Λαμπάκη, Ψυχολόγος