ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΑΚΟΠΩΝ
Ένα εμπειρικό μοντέλο του Οικοτροφείου Πεντέλης της ΕΠΑΨΥ
Ένας από τους βασικούς στόχους της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης είναι η κοινωνική επανένταξη των ατόμων με ψυχικά προβλήματα. Οι ένοικοι των οικοτροφείων έχοντας περάσει μεγάλο χρονικό διάστημα της ζωής τους σε ψυχιατρικά ιδρύματα παρουσιάζουν σημαντικά προβλήματα κοινωνικής προσαρμογής. Η επαγγελματική πρόκληση που αντιμετωπίζει το προσωπικό δομών ψυχικής υγείας αφορά κυρίως στην κινητοποίηση των ενοίκων σε καθημερινές δραστηριότητες. Σε αυτά τα πλαίσια είναι απαραίτητη η ενίσχυση της συμμετοχής τους σε δράσεις που προωθούν την κοινωνική τους προσαρμογή και βελτιώνουν τις διαδικασίες αυτονόμησής τους.
Η οργάνωση και συμμετοχή των ενοίκων του Οικοτροφείου στις καλοκαιρινές διακοπές βελτιώνει τις ατομικές τους δεξιότητες, την ανάπτυξη κοινωνικών επαφών, την ανάδυση αναμνήσεων και τη σύνδεση με την προσωπική ιστορία κάθε ενοίκου. Οι διακοπές ανασύρουν μνήμες από τα παιδικά τους χρόνια, από την οικογένεια και μέρη όπου πήγαιναν. Παράλληλα καλλιεργείται η σχέση ενοίκου-επαγγελματία, επιτυγχάνεται η μείωση του κοινωνικού στίγματος για τον ψυχικά ασθενή και προωθείται η κοινοτική εργασία.
Για την επιτυχή πραγματοποίηση των διακοπών είναι απαραίτητη η συγκατάθεση των ενοίκων και η έγκαιρη προετοιμασία τους. Βασικά σημεία στη διαδικασία οργάνωσης των διακοπών είναι τα ακόλουθα:
§ Ενημέρωση στις ομάδες ενοίκων και προσωπικού
§ Εκτίμηση πολυκλαδικής-θεραπευτικής ομάδας όσον αφορά στους ενοίκους που είναι σε θέση και πρέπει να συμμετέχουν στις διακοπές
§ Δυνατότητα έκφρασης από τους ενοίκους πιθανών φόβων, ανησυχιών, ερωτημάτων και ότι άλλο αφορά στην περίοδο των διακοπών
§ Δημιουργία υποστηρικτικού συμβουλευτικού πλαισίου με τους ενοίκους και διαπραγμάτευση κάθε προβληματισμού τους
§ Συχνές συναντήσεις με το πρόσωπο αναφοράς με στόχο την ενίσχυση και τη μετατροπή του αρνητικού κινήτρου σε θετικό
§ Ενημέρωση συγγενών
§ Προϋπολογισμός του κόστους των διακοπών
§ Αγορά ρουχισμού και απαραίτητου εξοπλισμού από τον ίδιο τον ένοικο σε συνεργασία με το πρόσωπο αναφοράς
§ Προετοιμασία φαρμάκων
§ Τακτοποίηση ιατρικών και άλλων εκκρεμοτήτων (εξετάσεις, συντάξεις κ.λ.π.)
§ Παράλληλη προετοιμασία προσωπικού συνοδείας σε σχέση με τα θέματα των ενοίκων που μπορεί να προκύψουν
§ Δυνατότητα έκφρασης από το προσωπικό φόβων, ανησυχιών και αντιστάσεων
§ Εκπαίδευση προσωπικού σε θέματα οργάνωσης και παροχής πρώτων βοηθειών (συμμετοχή σε σεμινάρια Ερυθρού Σταυρού)
§ Καθορισμός συντονιστή και ομάδας συνοδών
§ Καθορισμός ατόμων αναφοράς διακοπών
§ Τελικός επανέλεγχος του προγράμματος διακοπών
Για τη διευκόλυνση της οργάνωσης των διακοπών χρήσιμο είναι να εξετάζονται εκ των προτέρων πρακτικά θέματα όπως:
§ Συμμετοχή ενοίκων σε πρόγραμμα Κοινωνικού Τουρισμού
§ Τρόποι μετακίνησης
§ Προϋπολογισμός κόστους
§ Ιδιωτικό συμφωνητικό με ιδιοκτήτη καταλύματος
§ Ημερήσιο πρόγραμμα διακοπών
Στην επιλογή του προορισμού θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα εξής:
§ Χιλιομετρική απόσταση (έως 200 χλμ)
§ Πρόσβαση σε νοσοκομείο
§ Καταλληλότητα παραλίας και θάλασσας
§ Προσβασιμότητα καταλύματος (ισόγεια δωμάτια, ράμπες, μεγάλες πόρτες, ασανσέρ, τουαλέτα, λουτρό)
§ Διατροφή και παρεχόμενα γεύματα
§ Κλιματισμός
§ Δυνατότητες εναλλακτικών δραστηριοτήτων
§ Επιπλέον παροχές (TV, πισίνα, μπαρ)
Το ημερήσιο πρόγραμμα διακοπών εκτός των βασικών καθημερινών δραστηριοτήτων (πρωινό ξύπνημα, ατομική υγιεινή, τακτοποίηση προσωπικού χώρου, φάρμακα, γεύματα, μπάνιο) περιλαμβάνει:
§ Κολύμπι
§ Εξορμήσεις για καφέ, φαγητό, μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους, μοναστήρια, κοντινές πόλεις και χωριά, άλλες δομές Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης
§ Κοινές δράσεις με παραθεριστές
§ Πάρτυ
§ Διαγωνισμούς
Καθημερινά γίνεται:
§ Ομάδα ενοίκων για απολογισμό ημέρας που πέρασε και σχεδιασμός επόμενης
§ Τήρηση ημερολογίου δράσεων και λογοδοσία
Επιστρέφοντας από τις διακοπές γίνεται απολογισμός των ημερών με καταγραφή της εμπειρίας των ενοίκων και του προσωπικού συνοδείας.
Οι διακοπές προσφέρουν σημαντική εμπειρία για τους ενοίκους και το προσωπικό καθώς αναδεικνύουν ότι:
§ Ο φόβος σχετικά με ενδεχόμενους κινδύνους είναι περισσότερο δικός μας φόβος
§ Αποκαλύπτονται νέες δυνατότητες των ενοίκων
§ Καλλιεργούνται και βελτιώνονται οι σχέσεις των ενοίκων μεταξύ τους και με το προσωπικό
§ Καλλιεργούνται και βελτιώνονται οι σχέσεις μεταξύ του προσωπικού
§ Βελτιώνεται η εικόνα για τον ψυχικά ασθενή
§ Μειώνεται το στίγμα και η προκατάληψη
§ Η συμμετοχή των παιδιών των συνοδών δημιουργεί ιδιαίτερα θετικό κλίμα, ενθαρρύνοντας τους ενοίκους να επενδύσουν στις διακοπές τους.
Οι διακοπές ωφελούν σημαντικά την ψυχική υγεία
Δημήτρης Γαζής, Κοινωνικός Λειτουργός
Βαβίτσα Μαρία, Προϊσταμένη Νοσηλεύτρια
Οικοτροφείο Πεντέλης της ΕΠΑΨΥ